ห้างหุ้นส่วนสามัญ คือ ( Ordinary partnership ) เป็นบุคคลธรรมดา หรือนิติบุคคล

ห้างหุ้นส่วน คือ รูปแบบองค์กรธุรกิจที่มีบุคคลตั้งแต่ 2 คนขึ้นไป ตกลงดำเนินกิจการ และรับผิดชอบทั้งผลกำไร และขาดทุนร่วมกัน โดยจะแบ่งกำไร และความรับผิดชอบกรณีกิจการขาดทุนตามสัดส่วนที่ตกลงไว้ ซึ่งห้างหุ้นส่วนจัดว่าเป็นรูปแบบองค์กรทางธุรกิจที่นิยมจัดตั้งที่มากสุด ตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน เนื่องจากสามารถจัดตั้งได้ง่ายขั้นตอนการจดทะเบียนไม่ซับซ้อน เหมาะกับกิจการขนาดเล็กจนถึงกลาง ซึ่งในบทความนี้ จะนำเสนอรายละเอียด ความสำคัญและการจัดตั้งห้างหุ้นส่วนสามัญ เพื่อเป็นแนวทางให้ผู้ประกอบการที่สนใจสามารถเลือกจัดตั้งรูปแบบองค์กรธุรกิจที่เหมาะสมกับกิจการของตนเอง ดังนี้

ห้างหุ้นส่วนสามัญ (Ordinary Partnership) คือ รูปแบบองค์กรธุรกิจที่หุ้นส่วนทุกคนเป็นหุ้นส่วนชนิดที่ “ไม่จำกัดความรับผิดชอบ “ นั่นหมายถึง กรณีห้างหุ้นส่วนมีหนี้สินที่เกิดขึ้นจากการประกอบกิจการ หุ้นส่วนทุกคนจะเป็นผู้รับผิดชอบหนี้สินทั้งหมดที่เกิดขึ้น โดยแบ่งสัดส่วนตามข้อตกลงที่ได้ทำกันไว้ตั้งแต่เริ่มต้นกิจการ ซึ่งองค์กรธุรกิจประเภทนี้สามารถเลือกได้ว่า จะจดทะเบียนกับกรมพัฒนาธุรกิจการค้า หรือไม่ก็ได้
หากเป็นการประกอบกิจการในรูปหุ้นส่วนโดยไม่จดทะเบียน จะมีสถานะเป็น ห้างหุ้นส่วนสามัญไม่จดทะเบียน ซึ่งกิจการรูปแบบนี้จะไม่มีตัวตนแยกต่างหากจากผู้เป็นหุ้นส่วน เช่น กรณีฟ้องร้องคดี จะใช้ชื่อห้างหุ้นส่วนในการฟ้องไม่ได้ ต้องใช้ ชื่อผู้จัดการหุ้นส่วน หรือตัวแทนหุ้นส่วน เป็นผู้ฟ้องคดี
ในขณะเดียวกัน หากประกอบกิจการในรูปของหุ้นส่วนและมีการจดทะเบียน ที่กรมพัฒนาธุรกิจการค้า จะมีสถานะเป็นห้างหุ้นส่วนสามัญ “นิติบุคคล” โดยมีผลทางกฏหมายแยกต่างหากจากผู้เป็นหุ้นส่วน
การจดทะเบียนห้างหุ้นส่วนสามัญนิติบุคคล
เมื่อหุ้นส่วนทุกคนยินยอมและตกลงกันในเรื่องการจดทะเบียนห้างหุ้นส่วนได้แล้ว ให้ดำเนินการจดทะเบียนที่กรมพัฒนาธุรกิจการค้า โดยมีขั้นตอนปฏิบัติดังนี้
· ตั้งชื่อและทำการจองชื่อห้างหุ้นส่วนกับระบบของกรมพัฒนาธุรกิจการค้า เพื่อไม่ให้มีชื่อซ้ำกับกิจการอื่น พร้อมทั้งจัดทำตราประทับของกิจการ
· จัดเตรียมคำขอและข้อมูลสำหรับการยื่นจดทะเบียน เช่น วัตถุประสงค์ของการจัดตั้งกิจการ ที่ตั้งสำนักงาน รายการชื่อที่อยุ่หุ้นส่วนทุกคน ชื่อผู้เป็นหุ้นส่วนผู้จัดการพร้อมข้อจำกัดอำนาจ
· จากนั้นหุ้นส่วนผู้จัดการทำหน้าที่ยื่นคำขอจดทะเบียนต่อนายทะเบียน ที่กรมพัมนาธุรกิจการค้าหรือยื่นทางเว็บไซต์ www.dbd.go.th
เมื่อการดำเนินการจดทะเบียนห้างหุ้นส่วนจำกัดเสร็จสิ้น ห้างหุ้นส่วนจะมีสภาพเป็นนิติบุคคล มีหน้าที่ต้องทำจัดงบการเงินประจำปี ยื่นต่อกรมพัฒนาธุรกิจการค้า ซึ่งเป็นความรับผิดชอบหลักสำหรับองค์กรธุรกิจประเภทจดทะเบียน
ดังนั้น หากกล่าวโดยสรุป องค์กรธุรกิจประเภทห้างหุ้นส่วน มีข้อดีในเรื่องความมั่นคงและน่าเชื่อถือเนื่องจากประกอบกิจการด้วยความสามารถของหุ้นส่วนหลายคน อีกทั้งการจัดตั้งไม่ยุ่งยากและสามารถเลิกกิจได้ง่าย แต่ธุรกิจประเภทนี้มีข้อจำกัดในเรื่องการโอนหุ้นหรือถอนเงินทุนของกิจการ อีกทั้งอายุธุรกิจถูกจำกัดด้วยชีวิตของผู้เป็นหุ้นส่วน และอาจเกิดความขัดแย้งภายในจากประเภทของหุ้นส่วนได้ง่าย
ดังนั้น ก่อนจัดตั้งองค์กรธุรกิจในรูปแบบห้างหุ้นส่วน ผู้ร่วมลงทุนต้องมีการเจรจาตกลงที่ชัดเจนเป็นลายลักษณ์อักษรตั้งแต่เริ่มต้นกิจการ เพื่อลดปัญหาต่างๆที่จะเกิดขึ้นและช่วยการบริหารงานเป็นระบบก่อให้เกิดประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น